سالها قبل مردم هنگامی که میخواستند، قهوه درست کنند، تجهیزات سنتی و متفاوتی در دسترس آنها بود. به تدریج دستگاههای اسپرسوساز مدرن ساخته شدند و ورود آنها باعث شد تا افراد بتوانند سریعتر قهوه درست کنند و این موضوع سبب افزایش مصرف قهوه گشت. اما روند ساخت تجهیزات مدرن آمادهسازی قهوه شامل اسپرسوسازهای مدرن به چه صورتی بود و از چه زمانی اولین اسپرسوساز وارد بازار شد؟
در این مقاله به پاسخ این سوال میپردازیم و تاریخچه تجهیزات قهوه را برای شما به طور کامل شرح میدهیم تا بدانید روند پیدایش آنها به چه صورتی بوده است.
Ibrik؛ اولین تجهیز برای آمادهسازی قهوه
در قرن 13 میلادی، برای اولین بار قهوه در یمن و شبه جزیره عربستان کشف شد و بعد از آن و تا قرن 16 میلادی به دیگر نقاط مانند ترکیه، ایران و مصر نیز راه یافت. در آن زمانها مردم عادی از تجهیزی به نام ibrik برای آمادهسازی قهوه استفاده میکردند.
ایبریک یک دیگ کوچک بود که متعلق به ترکیه بود. در یک طرف این دیگ، دسته بلند قرار داشت و در آن دانه قهوه، شکر و آب را میریختند، سپس آن را حرارت میدادند تا به دمای جوش برسد، سپس آن را چند بار دیگر روی گاز میگذاشتند و بر میداشتند تا قهوه آماده شود، سپس نوشیدنی را در فنجانی میریختند و نوش جان میکردند. قهوه آمادهشده با این روش نیز همان قهوه ترک بود.
دیگهای فلزی Biggin؛ اولین قهوهجوشهای سنتی کافههای اروپایی
پس از ورود قهوه به اروپا در قرن 17 میلادی، کافههای زیادی شکل گرفت که همه آنها از دیگهای فلزی برای آمادهسازی قهوه استفاده میکردند. این دیگهای فلزی دهانهی تیزی داشتند و اولین قهوهجوشهای موجود در اروپا به شمار میآمدند. دانههای قهوه و آب را در داخل این این دیگها میریختند و دیگ فلزی را گرم میکردند تا قهوه آماده شود. تیزبودن کنارههای این دیگها، به افراد کمک میکرد تا بتوانند قهوه را راحتتر فیلتر کنند.
در آن زمان از پارچه به عنوان فیلتر استفاده میشد تا اینکه فیلترهای کاغذی وارد بازار گشت؛ البته با وجود فیلترهای کاغذی، بسیاری از افراد تا 200 سال بعد نیز از همان پارچه به عنوان فیلتر استفاده میکردند. در سال 1780 آقای Biggin، این دیگها را بهبود داد و آنها را به شکل انبوه تولید کرد. این دیگها سه یا چهار قسمتی بودند که یک فیلتر حلبی یا پارچهای زیر آن قرار میگرفت. برخی از این دیگها، در حال حاضر نیز استفاده میشوند؛ اما نسخه حال حاضر آنها نسبت به نسخه قرن 18 تغییرات بسیار زیادی پیدا کرده است.
دیگهای Siphon؛ اولین روش دمآوری قهوه در خلا
دیگهای سایفون برای اولین بار در سال 1830 توسط در برلین ساخته شد؛ اما توسط Marie Fanny Amelne Massot در سال 1840 تجاریساز شد و وارد بازار مصرفی گشت. در سال 1910 این دیگها توسط دو خواهر به نامهای بریجز و ساتون وارد آمریکا شد و در آنجا به نام سیلکس شناخته گشت.
دیگ سایفون طراحی منحصر به فردی دارد که شبیه ساعت شنی است. دارای دو گنبد شیشهای است و گرما از گنبد پایینی باعث ایجاد فشار میشود و آب را از قسمت وسطی سایفون عبور میدهد تا با قهوه آسیابشده مخلوط گردد؛ پس از فیلترشدن قهوه مخلوطشده، آماده نوشیدن است.
پیدایش اولین دستگاه اسپرسوساز؛ آغاز تحول در آمادهسازی قهوه
در زمان انقلاب صنعتی، بسیاری از اروپاییان برای کار به کارخانهها میرفتند و برای استراحت قهوه مینوشیدند؛ اما مشکلی که وجود داشت، این بود که درستکردن قهوه زمان زیادی میبرد و همین موضوع سبب شد تا ماشین اسپرسو ساخته شود.
در سال 1906، اولین دستگاه اسپرسوساز ثبت شده توسط لوئیجی بزرا اختراع شد، که تقریباً بلافاصله حق اختراع خود را به Desiderio Pavoni. این اولین دستگاه اسپرسوساز کلاسیک بود. این دستگاه یک دیگ داشت که آب در آن گرم میشد و سپس آب در یک proto-portafilter پخش میشد، در معرض قهوه قرار میگرفت تا عصاره آن گرفته شود و نوشیدنی آماده شود.
این دستگاه، نهایتا میتوانست، فشار 1.5 بار ایجاد کند و نوشیدنی به دست آمده از آن، هیچ شباهتی به اسپرسو حال حاضر نداشت، اغلب نیز دارای مزه تلخ و سوخته بود. این دستگاه برخلاف قهوهجوشهای سنتی میتوانست قهوه را به سرعت آماده کند.
در سال 1946، زمانی که Achille Gaggia دستگاه اسپرسوی جدید را معرفی کرد. در این دستگاه، اهرمی وجود داشت، پس از به جوش آمدن، اهرم پایین میرفت تا فنر موجود در دستگاه فشرده شود و آب وارد محفظه دستگاه گردد. پس از ورود، آب کمی خنک میشد و با استفاده از انرژی مکانیکی آزادشده از فنر، به بیرون رانده میشد، در معر ض قهوه قرار میگرفت و باعث میشد تا فشار دستگاه به 14 بار افزایش پیدا میکرد.
این افزایش فشار دو کار انجام میداد؛ اول اینکه فرآیند دم کردن را سرعت میبخشید و به جای یک دقیقه کامل، باعث دمکشیدن اسپرسو در 30 تا 45 ثانیه میشد. دوم، فشار بالاتر، باعث تولید کرما میگشت.
تکامل تجهیزات قهوه: از قهوهجوشهای سنتی تا دستگاه اسپرسو مدرن
آشنایی با تاریخچه تجهیزات به شما کمک میکند تا متوجه شوید که قدیم مردم از چه تجهیزاتی برای ساخت قهوه استفاده میکردند و آنها با نمونه حال حاضر چه تفاوتی پیدا کردند. به همین دلیل در این مقاله به طور دقیق و خلاصه، این روند را توضیح دادیم.